سهام ممتاز چیست و چه شرایط و مزیت‌هایی دارد؟

در زمان تأسیس شرکت یا هنگام افزایش سرمایه، معمولاً بحث‌های زیادی درباره نوع سهام مطرح می‌شود. یکی از مهم‌ترین آنها سهام ممتاز است؛ سهامی که همیشه برای مخاطبان سؤال ایجاد می‌کند: سهام ممتاز دقیقاً چیست؟ چه مزیت‌هایی دارد؟ و چه کسانی می‌توانند آن را دریافت کنند؟
اگر در حال ورود به دنیای کسب‌وکار هستید یا قصد دارید تغییراتی در ساختار شرکت خود ایجاد کنید، آشنایی با سهام ممتاز برای شما ضروری است.

سهام ممتاز چیست؟

سهام ممتاز یا Preferred Shares نوعی از سهام شرکت است که به دارنده آن امتیازات خاصی نسبت به سایر سهامداران (سهامداران عادی) می‌دهد. این امتیازات می‌تواند شامل حق رأی بیشتر، سود نقدی ویژه، حق تقدم در تقسیم دارایی‌ها بعد از انحلال شرکت، یا اختیارات خاص مدیریتی باشد.
به بیان ساده، سهام ممتاز یعنی سهامی با حقوق بیشتر، قدرت بالاتر، و امنیت بیشتر.

اما نکته مهم اینجاست: سهام ممتاز باید به‌صورت دقیق در اساسنامه شرکت قید شود، و بدون درج قانونی آن، هیچ‌کدام از این امتیازها قابل استناد نیست.

امتیازات مهم سهام ممتاز

سهام ممتاز می‌تواند بسته به تصمیم شرکا و مفاد اساسنامه، مزیت‌های مختلفی داشته باشد:

حق رأی بیشتر یا حق رأی ویژه

یکی از رایج‌ترین مزیت‌ها، این است که دارنده سهام ممتاز تعداد رأی بیشتری نسبت به سهامدار عادی داشته باشد.
مثلاً هر سهم عادی یک رأی دارد، اما هر سهم ممتاز می‌تواند دو یا چند رأی داشته باشد.
این موضوع قدرت تصمیم‌گیری فرد را در مجامع شرکت بالا می‌برد.

اولویت در تقسیم سود

دارنده سهام ممتاز معمولاً قبل از دیگران سود نقدی دریافت می‌کند؛ حتی اگر شرکت در آن سال سود کمی داشته باشد.
به همین دلیل این نوع سهام برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال بازگشت مطمئن‌تر سرمایه هستند بسیار جذاب است.

حق تقدم در زمان انحلال شرکت

اگر شرکت منحل شود، دارندگان سهام ممتاز قبل از سهامداران عادی، سهم خود را از دارایی‌های باقیمانده شرکت دریافت می‌کنند.
این امتیاز یک نوع امنیت مالی ایجاد می‌کند.

امکان برخورداری از حق وتو

در بسیاری از شرکت‌ها، سهام ممتاز برای اعطای حق وتو نیز استفاده می‌شود. یعنی سهامدار دارای این سهم می‌تواند در برخی تصمیمات مهم، با نظر خود مانع تصویب شود.

امتیازات مدیریتی یا کنترلی

گاهی سهام ممتاز برای تعیین مدیرعامل، رئیس هیئت مدیره یا اعضای هیئت مدیره امتیاز خاص ایجاد می‌کند.
به همین دلیل سهام ممتاز در شرکت‌های با چند شریک اصلی اهمیت زیادی دارد.

چه شرایطی برای ایجاد سهام ممتاز لازم است؟

سهام ممتاز تنها به دو روش معتبر ایجاد می‌شود:

درج دقیق در اساسنامه شرکت

همه چیز باید کاملاً روشن و شفاف در اساسنامه نوشته شود:
نوع امتیاز، میزان امتیاز، موضوعاتی که سهام ممتاز روی آنها اعمال می‌شود، شرایط انتقال سهام ممتاز، تعداد سهام ممتاز و دارندگان آن.

هرگونه ابهام در این بخش، بعدها می‌تواند باعث رد ثبت یا حتی اختلاف بین شرکا شود.

تصویب مجمع عمومی فوق‌العاده و ثبت در اداره ثبت شرکت‌ها

ایجاد سهام ممتاز یا تغییرات مرتبط با آن حتماً باید در مجمع عمومی فوق‌العاده تصویب و در اداره ثبت شرکت‌ها ثبت شود.
بدون طی این مراحل، سهام ممتاز از نظر قانونی معتبر نیست.

چه کسانی معمولاً سهام ممتاز دریافت می‌کنند؟

سرمایه‌گذاران اصلی شرکت، شریکی که مهارت یا تخصص حیاتی دارد، شریکی که اکثریت سرمایه را آورده، افرادی که برای حمایت از منافع‌شان به امتیاز مدیریتی نیاز دارند، سرمایه‌گذاران استارتاپ‌ها که معمولاً بدون داشتن سهام اکثریت، حق کنترل می‌خواهند.

آیا همه شرکت‌ها اجازه صدور سهام ممتاز دارند؟

بله، اما فقط در چهارچوب قانون تجارت و به شرط اینکه امتیازاتی خلاف نظم عمومی یا حقوق سایر سهامداران نباشد.
بنابراین نحوه تنظیم آن باید کاملاً حقوقی و دقیق باشد.